Na czym polega europejska dyrektywa akt o dostępności?

Dnia 26 kwietnia 2024 roku Sejm RP przegłosował ustawę o spełnianiu wymogów dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze. Ta ustawa to wdrożenie dyrektywy 2019/882 Unii Europejskiej. 6 maja ustawę podpisał prezydent, a wejdzie ona w życie 28 czerwca 2025 roku.

Co zawiera ustawa oparta o dyrektywę parlamentu europejskiego?

8 rozdziałów ustawy obejmuje:

• jaki jest zakres ustawy, kogo obejmuje i jakich produktów i usług dotyczy,
• przepisy ogólne,
• zapewnienia spełnienia wymogów dostępności dla produktów i usług,
• obowiązki podmiotów gospodarczych,
• przepisy o dochodzeniu praw przez konsumentów i inne uprawnione podmioty,
• opis systemu nadzoru i kontroli rynku w zakresie wymogów dostępności produktów i usług,
• opis systemu nakładania na podmioty gospodarcze kar pieniężnych za nieprzestrzeganie wymogów dostępności,
• opis okresów przejściowych.

Co zakłada ustawa? Jakie są wymogi dostępności produktów i usług?

Wedle ustawy, firmy oferujące produkty i usługi wymienione w ustawie, mają obowiązek zapewnienia dostępności tych produktów i usług dla osób z niepełnosprawnościami na podstawie wspólnych wymagań dla państw UE.

Trzeba będzie tak projektować i produkować produkty i usługi, aby jak największa liczba osób, bez względu na sprawność, mogła z nich samodzielnie korzystać. Chodzi tu głównie o osoby z niepełnosprawnościami, ale również wszystkich innych ludzi, którzy czasowo lub trwale mają trudności w codziennej egzystencji. Te trudności mogą być z powodu:

• wieku
• chorób.

Jakie produkty i usługi są objęte ustawą?

Produkty:

• komputery,
• telefony komórkowe,
• czytniki książek elektronicznych,
• terminale płatnicze,
• bankomaty,
• automaty biletowe.

Usługi:

• telekomunikacyjne,
• medialne,
• cyfrowe w transporcie pasażerskim,
• bankowość detaliczna,
• handel elektroniczny.

Jakie są wytyczne Unii Europejskiej, a jaka jest polska interpretacja?
 

Unijna dyrektywa, na podstawie której powstała polska ustawa zakładała, że odnośnie terminali płatniczych zmiany mające dostosować te urządzenia do osób z niepełnosprawnościami miały dotyczyć tylko urządzeń samoobsługowych. Jednak polski ustawodawca objął tym obowiązkiem również terminale obsługiwane przez kasjerów.

To rozszerzenie jest krytykowane przez wielu ekspertów z branży elektronicznej i fiskalnej. Uważają, ze jest po prostu niepotrzebne. Liczą też, że ustawa będzie jeszcze poprawiana i nowelizowana i podczas procesowania nowelizacji uda się wyeliminować jej błędne zapisy.

Okresy przejściowe

Jednak użytkownicy terminali płatniczych nie musza na gwałt wymieniać urządzeń. Sejm przyjmując nowe przepisy wprowadził też długie okresy przejściowe. Terminale, które będą działać na rynku przed dniem wejścia w życie ustawy, a więc przed czerwcem 2025 roku będą mogły normalnie i bez zmian funkcjonować w sklepach do końca swojej żywotności, maksymalnie 20 lat.

Co więcej usługodawca będzie mógł świadczyć usługi przy wykorzystaniu terminali płatniczych niespełniających wymagań dostępności do 28 czerwca 2030 r. Z pewnością ten czas uda się wykorzystać na zgłaszanie zastrzeżeń oraz wprowadzanie poprawek do nowelizacji ustawy.